ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ ΤΟΥ 1514 ΑΠΌ ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ

Προ ενός έτους κατάφερα και απέκτησα το ονομαστικό φορολογικό κατάστιχο του 1514 για το Γεράκι. Ένα πολύ σημαντικό αρχείο για την περιοχή μας.  Ένα δυσεύρετο αρχείο για την περιοχή μας. 61 χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, 61 χρόνια μετά την πτώση των Παλαιολόγων ανακαλύπτουμε  ένα ονομαστικό κατάστιχο για το Γεράκι. Ένα αρχείο το οποίο "γεμίζει" ιστορικά την περιοχή μας. Ένα αρχείο το οποίο μας δείχνει τα εισοδήματα, τον πληθυσμό και φυσικά την εξέλιξη των επωνύμων του Γερακίου. Σύμφωνα και με τον ειδικό κ. Σόβολο Μιχάλη, υπάρχουν πολλά επώνυμα του κατάστιχου όπου φθάνουν έως τα πρώτα επαναστατικά χρόνια. Το πιο γνωστό επώνυμο το οποίο ακούγεται καθημερινά στο χωριό από ένα τοπωνύμιο, είναι η "λάκκα του Ζωριάνη". Στο κατάστιχο συναντούμε το όνομα Ανδρέας Ζωριανός. Οπότε χρονικά γίνεται και μια πρώτη ταξινόμηση αυτού του τοπωνυμίου και εφόσον το όνομα είναι Ανδρέας καταλήγουμε στο ότι το τοπωνύμιο προέρχεται από Βυζαντινό επώνυμο. Μια πολύ σημαντική και συναισθηματική ανακάλυψη για την περιοχή μας, ένα Βυζαντινό τοπωνύμιο να συζητιέται έως τις ημέρες μας. Συναντάμε τα όνοματα Γκίνης, Μπράτης ως μικρά ονόματα, ενώ σήμερα υπάρχουν ως επώνυμα. 

ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΑΤΑΣΤΙΧΟ ΤΤ 80 (1514)

Σελίδα 444 Λήψη 224

ZEÂMET YERAKİ-I BENÂM MAHMUD GULÂM-I ODA EŞER (Ζεαμέτι Γεράκι, του ονομαστού Μαχμούντ, δούλος του Παλατιού. Εκστρατεύει.) [1]

KARYE-İ YERAKİ TABİ’-İ MİZİSTRE (Χωριό Γεράκι, ανήκει στον Μυστρά)

1-GÖN DURASVİK (Γκιώνης Δουρασοβίκης) [2]

2-ΒERATİ DURASVİK (Μπράτης Δουρασοβίκης)

3-PAVLİ DURASVİK (Παυλής Δουρασοβίκης)

4-ANDRİYA DURASVİK (Ανδρέας Δουρασοβίκης)

5-GİN ZORYANO (Γκίνης Ζωριανός) [3]

6-ANDRİYA ZORYANO (Ανδρέας Ζωριανός)

7-PETRİ VARİBOMBİ (Πετρής Βαρυμπόμπης)

8-ANDON VARİBOMBİ (Αντώνης Βαρυμπόμπης)

9-ANDRİYA DURASERİK (Ανδρέας Δουρασορίκης)

10-İSTRATİG ĞAVRA (Στρατήγης Γαβράς)

11-NİKOLA KASKİ (Νικόλας Κάσκης) [4]

12-YORGİ İSTİLYANO (Γιώργης Στυλιανού)

13-KOSTA BΑΤİLA (Κώστας Πατίλας)

14-YORGİ BERİ (Γιώργης Μπίρης)

15-NİKOLA BERİ (Νικόλας Μπίρης)

16-GİN BERİ (Γκίνης Μπίρης)

17-KESARİ HELMİ (Καίσαρης Χέλμης)

18-KOSTA LANBRİ (Κώστας Λάμπρης)

19-KOSTA PURŞA (Κώστας Πούρσιας)

20-ANDRİYA DURASERİK (Ανδρέας Δουρασορίκης)

21-SOMA PECİ (Θωμάς Πίτζης)

22-YORGİ DİRMARİ (Γιώργης Δριμάρης)

23-NİKOLA DİDYARİ (Νικόλας Διδιάρης)

24-SODOR CARA (Θόδωρος Τζάρας) [5]

25-YORGİ DİDARİ (Γιώργης Διδάρης)

26-LEKA CARA (Λέκκας Τζάρας)

27-YORGİ DİDARİ (Γιώργης Διδάρης)

28-GÖN DURASERİK (Γκιώνης Δουρασορίκης)

29-GÖN ĞRAMATİKO (Γκιώνης Γραμματικός)

30-PETRO SERGİ (Πέτρος Σέργης)

31-GÖN CARA (Γκιώνης Τζάρας)

32-ANDRİYA ZORYANO (Ανδρέας Ζωριανός)

33-ANDRİYA DURSERİK (Ανδρέας Δουρασορίκης)

34-SODOR DURASERİK (Θόδωρος Δουρασορίκης)

35-YANİ ĞRAMATİKO (Γιάννης Γραμματικός)

36-GÖN PECİ (Γκιώνης Πίτζης)

37-MİRA ĞRAMATİKO (Μίρας Γραμματικός)

38-LEKA İSPATA (Λέκκας Σπάτας)

39-MİHAL ĞRAMATİKO (Μιχάλης Γραμματικός)

40-GÖN DARA (Γκιώνης Δάρας)

41-PAVLİ DARA (Παυλής Δάρας)

42-KOSTA KUNAVARES SARTA (Κώστας Κουναβάρης Σάρτας) [6]

Σελίδα 445

43-DİMİTRİ BİRÂDER-İ O (Δημήτρης, αδελφός του)

44-GİN TRAHYA (Γκίνης Τραχιάς)

HÂNE: 35 (Εστίες: 35)

MÜCERRED: 9 (Άγαμοι: 9) [7]

HÂSIL MAA EZ HÂRİC: 6913 (Φοροπρόσοδος μαζί με αυτήν εκ του εξωτερικού)

İSPENCE: 1100 (Σπέντζα: 1100) [8]

RESM-İ GİYÂH: 140 (Φόρος σανού: 140)

GENDÜM: 151 KEYL BÂHÂ’ 2451 (Σίτος: 151 κοιλά, αξία 2451) [9]

CEV: 161 KEYL BÂHÂ’ 1383 (Κριθή: 161 κοιλά, αξία 1383)

ALEF: 5 KEYL BÂHÂ’ KEYL 20 (Βρώμη: 5 κοιλά, αξία 20)

BAKLA: 40 KEYL BÂHÂ’ 320 (Κουκιά: 40 κοιλά, αξία 320)

ÖŞR-İ KETTÂN: 4 DEMED BÂHÂ’ 10 (Δεκάτη λιναριού: 4 δεμάτια, αξία 10)

ÖŞR-İ PENBE: 176 LİDRE BÂHÂ’ 440 (Δεκάτη βαμβακιού: 176 λίτρες, αξία 440) [10]

RESM-İ BOSTÂN: 20 (Φόρος λαχανοκήπων: 20)

RESM-İ CANVER: 190 (Φόρος χοίρων: 190) [11]

ÖŞR-İ KOVAN: 243 (Δεκάτη κυψελών: 243) [12]

RESM-İ KORICILIK: 140 (Φόρος προστασίας: 140) [13]

NİYABET VE RESM-İ ARÛSÎ: 350 (Φόρος εγκληματιών και φόρος νύφης: 350) [14]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ο όρος Oda σημαίνει πρωτίστως δωμάτιο, αλλά εδώ πρόκειται ή για το χώρο του επιτελείου των Γενιτσάρων ή – το πιο πιθανό – το Παλάτι στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο χώρος όπου διαμένει το επιτελείο των Σουλτανικών Φρουρών.

[2] Το επώνυμο καταγράφεται με δύο διαφορετικούς τρόπους ως Δουρασοβίκης και ως Δουρασορίκης. Πιθανόν σημαίνει τον προερχόμενο ή καταγόμενο από το Δυρράχιο.

[3] Χωριό Zoryano στον καζά Καρυταίνης.

[4] Το επώνυμο μπορεί να αναγνωστεί κι ως Φάσκης ή Κασίκης.

[5] Το επώνυμο μπορεί να αναγνωστεί εξίσου κι ως Χάρας. Υπάρχει όμως ισχυρή πιθανότητα να πρόκειται για λανθασμένο λόγω γραφικού χαρακτήρα τρόπο γραφής του Δάρας που συναντάται πιο κάτω.

[6] Δυσνόητο επώνυμο. Θα μπορούσε να αναγνωστεί κι ως Κουγιαμάρης ή Κουπαμάρης. Ενδεχομένως πρόκειται για παρατσούκλι.

[7] Ως άγαμοι αναφέρονται οι ενήλικες συμφώνως με τη Σαρία άρρενες κάτοικοι ηλικίας περίπου 12-15 ετών οι οποίοι δεν είχαν ακόμα δημιουργήσει δική τους οικογένεια.

[8] Έγγειος φόρος που αφορούσε τους άρρενες ενήλικες απίστους και τη συγκεκριμένη περίοδο και τις χήρες εφόσον ήταν επικεφαλής της οικογενείας τους. Οι πρώτοι πλήρωναν 25 άσπρα (akçe) ετησίως ανεξαρτήτως αν ήταν παντρεμένοι ή μη, οι δε χήρες μόλις 6.

[9] Το κοιλό δεν είχε κάποια συγκεκριμένη μετρική αξία και ποίκιλε ανα περιοχή. Στο Σαντζάκι του Μοριά λογικά αντιστοιχεί σε 25,6 χγρ που είναι και η αξία που υπάρχει στο Σαντζάκι Ευρίπου το οποίο είναι και το κοντινότερο στη χερσόνησο.

[10] Η λίτρα αντιστοιχούσε σε 125 δράμια στο Μοριά. Ο H. İnalcık υπολογίζει το δράμι σε 3,207363 γρ.

[11] Η φορολόγηση ανερχόταν στο ύψος του 1 άσπρου ανα χοίρο αν το ζώο ήταν οικόσιτο και σε 1 άσπρο ανά 2 ζώα αν αυτά εκτρέφονταν σε κοπάδια εκτός οικίας.

[12] Ο φόρος κυψελών(resm-i kovanή resm-i küvâre)ήταν στη διάρκεια του 16ου αιώνα 1 άσπρο ανα κυψέλη.

[13] Φόρος προστασίας χωραφιών από την καταστροφή λόγω εισόδου ζώων ή κοπαδιών. Τα πρόστιμα αφορούσαν τον ιδιοκτήτη του ζώου ή ζώων ενώ τα ίδια τα ζωντανά τιμωρούνταν με ξυλιές ο αριθμός των οποίων ποίκιλε ανάλογα με το είδος του ζώου.

[14] Φόρος ο οποίος αφορούσε τα πρόστιμα που επιβάλλονταν σε παραβάτες του νόμου. Ο φόρος νύφης πληρωνόταν από την οικογένεια του γαμπρού και ανερχόταν στο ύψος των 30 νομισμάτων αν η νύφη ήταν παρθένα ή 15 αν ήταν χήρα.

Πηγή: Το αρχείο αποκτήθηκε με νόμιμο τρόπο, με χρηματικό αντίτιμο από τον κ. Γιώργο Καλαβέσιο.

Σταματόπουλος ΑΘανάσιος